💚ایران مطلب 💚 خانواده و زندگی💚زناشویی- آشپزی و تغذیه- کودکان و والدین- آرایش و زیبایی- روانشناسی- اسرار خانه داری- رازهای موفقیت- دنیای مد- دکوراسیون- هنر در خانه- روابط عاطفی

در شماره گذشته از مجله سیب بیان گردید که آلزایمر یک بیماری پیشرونده، غیرقابل برگشت و تخریب کننده مغز و اعصاب است که در ابتدا به صورت تدریجی باعث اختلال در حافظه و مهارت های فکری فرد گشته و در نهایت بیمار را از انجام ساده ترین وظایف و مهارت های فردی و اجتماعی عاجز می نماید. در این شماره به چگونگی تشخیص و درمان این بیماری می پردازیم.

تشخیص آلزایمر: برای تشخیص بیماری آلزایمر و افتراق آن از بیماری های دیگر، پزشکان نیاز به بررسی کامل وضعیت سلامت جسمی و روانی بیمار دارند. این بررسی شامل گرفتن شرح حال کامل و دقیق از بیمار، تهیه یک لیست از داروهای مورد مصرف او و معاینه دقیق قلب، ریه و سیستم  عصبی (Neurological Exam) می باشد. معاینه کامل سیستم عصبی شامل مواردی مانند وضعیت سخن گفتن، حرکت چشمها، حس لمس و قدرت عضلات دستها و پاها و توانایی انجام اعمال ظریف و دقیق می باشد. انجام یک آزمایش اولیه خون و در صورت نیاز آزمایشات تکمیلی خون نیز الزامی است. از آنجا که تومورهای مغزی، لخته های کوچک و بزرگ خونی در نقاط مختلف مغز، سابقه ضربات شدید مغزی و وجود مایع اضافی در اطراف مغز می توانند علائم بیماری آلزایمر را تقلید نمایند، برای اطمینان از عدم وجود این مشکلات نیاز به تصویربرداری از مغز می باشد. برای تصویربرداری از مغز معمولا از روش MRI و یا CT Scan استفاده می شود. برای بررسی وضعیت حافظه، توانایی حل مسئله و سایر مهارت های فکری، از دو آزمایش به نام های MMSE و Mini-Cog Test استفاده می شود. آزمایش MMSE یا Mini-Mental State Exam مجموعه ای از سوالات است که برای آزمایش قوا و مهارت های فکری و ذهنی فرد طراحی شده و بالاترین امتیاز آن عدد ۳۰ می باشد. امتیازی که فرد بیمار کسب می کند، نشان می دهد که قوای ذهنی و عقلی وی تا چه حد تحلیل رفته است. مثلا امتیاز ۲۰ تا ۲۴ نمایانگر مراحل اولیه بیماری زوال عقل (Mild Dementia) و یا آلزایمر می باشد. امتیاز ۱۳ تا ۲۰ مطرح کننده زوال متوسط عقل (Moderate Dementia) و امتیاز ۱۲ یا کمتر موید زوال شدید عقل (Severe Dementia) می باشد. آزمایش MMSE را همچنین می توان برای ارزیابی قوای ذهنی و فکری کسانی که بیماری آلزایمر در آنها قبلا تشخیص داده شده است، به کار برد. کاهش امتیاز کسب شده در این آزمایش نشانگر پیشرفت بیماری می باشد. امتیاز بیماران مبتلا به آلزایمر معمولا به طور متوسط سالی دو تا چهار شماره کاهش می یابد. آزمایش Mini-Cog Test شامل تکرار نام اشیاء و به خاطر آوردن آنها پس از چند دقیقه و نیز کشیدن یک دایره به شکل ساعت و قرار دادن هر ۱۲ شماره به طور صحیح در جای خود می باشد. این تستها و یا نمونه های مشابه آنها ممکن است به کمک کامپیوتر هم شبیه سازی شده و انجام پذیرند.

درمان: متاسفانه تاکنون درمانی قطعی برای بیماری آلزایمر و یا راهکاری که پیشرفت این بیماری را کند یا متوقف نماید، پیدا نشده است. از این رو هدف روشهای درمانی موجود، کاهش علائم بیماری و حمایت از بیماران می باشد. اقدامات درمانی شامل موارد زیر می باشند:

درمان های دارویی: هدف درمان های دارویی کاهش علائم اصلی آلزایمر می باشد. این علائم شامل تضعیف حافظه و فراموشی، گم کردن موقعیت زمانی و مکانی (گم کردن آدرس)، کاهش قدرت استدلال، اشکال در انجام وظایف ساده روزانه و نقصان مهارت های فکری و کلامی می باشد. این داروها با بهبود بخشیدن عملکرد سلول های عصبی در مغز به کاهش این علائم کمک می کنند. البته باید در نظر داشت که داروهای فعلی موجود در درمان آلزایمر تنها به بهبود علائم کمک می کنند وجلوی پیشرفت بیماری را نمی گیرند. از این رو تحقیقات زیادی در زمینه کشف داروهای جدید که با عامل ایجاد کننده آلزایمر مقابله کنند، در جریان است. موفقیت این تحقیقات نیازمند افزایش بودجه های تحقیقاتی و تمایل افراد داوطلب برای آزمایش این داروها می باشد.

رفتار درمانی: بیماران مبتلا به آلزایمر ممکن است تغییرات خلقی، شخصیتی و رفتاری متنوعی از جمله افسردگی، خلق متغیر، بی علاقگی به انجام بسیاری از فعالیت ها، انزوای اجتماعی، تحریک پذیری، پرخاشگری و رفتارهای تهاجمی از خود نشان دهند. علائم روانی نظیر دیدن تصاویر و یا شنیدن صداهای غیرواقعی (Hallucination)،  توهم و باورهای غیرواقعی (Delusion) و احساس نیت بد دیگران در مورد خود (Paranoia) نیز ممکن است بروز نماید. از این رو لازم است که از یک سو برای کاهش رفتارهای ذکرشده از داروهای مناسب استفاده شود و از سوی دیگر به افرادی که مراقبت از فرد مبتلا را به عهده دارند، آموزش های لازم در جهت کنترل این رفتارها و کاهش آنها داده شود. در بسیاری از موارد تنها با آموزش مناسب اطرافیان بیمار می توان از بروز بسیاری از رفتارهای نامناسب جلوگیری نمود. با فراهم کردن یک محیط مناسب برای فرد مبتلا و حصول اطمینان از این که بیمار دچار مشکلاتی نظیر درد، گرسنگی، تشنگی، یبوست و پر بودن مثانه نمی باشد، می توان از میزان رفتارهای نامناسب بیمار کاست.

تغییرات خواب: افراد مبتلا به آلزایمر معمولا در طول شب بیدار می شوند و دوباره به سختی به خواب می روند. این اتفاق ممکن است چندین بار در طول شب رخ دهد و بخش زیادی از خواب بیمار را در طول شب مختل نماید. بیخوابی بیمار در طول شب، علاوه بر سلب آسایش اطرافیان او باعث خواب آلودگی در طول روز و افزایش رفتارهای نامناسب بیمار می گردد. به همین دلیل شایسته است که با نظر یک فرد متخصص، ابتدا درمان های غیردارویی امتحان گردند و در صورت عدم موفقیت، درمان های دارویی برای حل مشکل خواب بیمار به کار گرفته شوند.

در خاتمه لازم به ذکر است که درمان های جایگزین و متنوع زیادی برای حل مشکلات بیماران مبتلا به آلزایمر توصیه می شوند که تایید موثربودن آنها نیاز به تحقیقات کلینیکی دارد.

انتهـــــــــــــــــــــــــای پیــــــــــــــــــــــــــام