💚ایران مطلب 💚 خانواده و زندگی💚زناشویی- آشپزی و تغذیه- کودکان و والدین- آرایش و زیبایی- روانشناسی- اسرار خانه داری- رازهای موفقیت- دنیای مد- دکوراسیون- هنر در خانه- روابط عاطفی

سرفه از علائم ویروس کرونا است و به همین خاطر در این نوشته به سراغ آن رفته‌ایم. سرفه بخشی از سیستم دفاعی و ایمنی طبیعی است. بهتر است خلط با سرفه بیرون ریخته شود وگرنه ممکن است به قسمت‌­های پایین­تر ریه برود و منجر به عفونت­‌های جدی از جمله ذات­‌الریه شود.

شاید سرفه کردن وضعیت خوبی نباشد اما معمولا نشانه­‌ی بیماری جدی نیست. برای اینکه بتوانید تخمین بزنید که به ویروس جدید کرونا مبتلا هستید یا نه، به تست رایگان کرونا درمانکده رجوع کنید. درواقع، سرفه رفلکس سالم و مهمی است که به راه­‌های هوا در گلو و قفسه­‌ی سینه کمک می­‌کند.

معمولا سرفه ظرف سه هفته به خودی خود از بین می­‌رود.

اغلب در اثر سرما­خوردگی، آنفلونزا یا برونشیت سرفه می­‌کنیم که می تواند همراه با علائمی مانند آبریزش بینی، تب، گلودرد، گوش درد و گرفتگی و درد کلی باشد.

سیگار کشیدن هم باعث سرفه می­‌شود. از دیگر دلایل سرفه می­‌توان به سوزش معده، حساسیت‌­هایی مثل تب یونجه و بیرون ریختن خلط گلو از بینی، اشاره کرد.

اگر مبتلا به آسم باشید، سرفه در اثر گردوغبار، گرده، علوفه، هوای سرد یا ورزش تشدید می­‌شود.

ریه و دستگاه تنفسی به ما امکان تنفس می­‌دهد. باعث می­‌شود اکسیژن وارد بدن شود (که به آن دم یا درون­داد گفته می­‌شود) و  دی­‌اکسید کربن را از بدن خارج می­‌کند (عمل بازدم یا برون­داد). به تبادل اکسیژن و کربن دی‌­اکسید، تنفس گفته می‌­شود.

دستگاه تنفسی شامل بینی، دهان، حلق، حنجره، نای و شش­‌ها می­‌شود.

هوا از طریق بینی یا دهان وارد دستگاه تنفسی می­‌شود. اگر هوا وارد سوراخ‌­های بینی شود، گرم و مرطوب می­‌شود. موهای ریز به نام سیلیا (پرزچه) از مجرای بینی و سایر قسمت‌­های دستگاه تنفسی محافظت می­‌کنند تا مانع از ورود گردوغبار و سایر ذراتی شود که از طریق هوا وارد بینی می­‌شود.

دو مجرای هوا (سوراخ بینی و دهان) در حلق یا گلو، پشت بینی و دهان، به‌هم می­‌رسند. حلق بخشی از دستگاه گوارش نیز هست زیرا هم هوا و هم غذا را حمل می­‌کند.

این مسیر در انتهای حلق به دو قسمت تقسیم می­‌شود: یکی برای غذا- مری که به شکم منتهی می‌شود- و دیگری برای هوا. دریچه­‌ی نای (اپیگلوت)، قسمت کوچکی از بافت، هنگام قورت دادن غذا مسیری را که تنها هوا از آن عبور می­‌کند­ را می­‌پوشاند تا غذا و مایعات وارد ریه نشود. خرخره، یا حنجره، بالای لوله­‌ی مربوط به ورود هوا قرار دارد. این لوله­‌ کوتاه حاوی یک جفت تار صوتی است که با مرتعش شدن تولید صدا می­‌کند.

نای، در ادامه­‌ راه هوا پایین حنجره قرار دارد. دیواره­‌های نای با حلقه­‌های سفت غضروف محکم شده تا آن را باز نگه دارد. نای هم پوشیده از پرزچه است که مایعات و ذرات بیگانه را از راه ورود هوا دور نگه می­‌دارد تا وارد ریه نشوند.

انتهای نای به دو لوله­‌ی راست و چپ به نام نایچه تقسیم می­‌شود که به شش‌­ها متصل است. نای در ریه به نایچه­‌ی کوچک­‌تر با لوله­‌های ریزتر به نام نایژک تقسیم می­‌شود. انتهای نایژک کیسه­‌ ریز هوا به نام آلوئول قرار دارد و درواقع، تبادل اکسیژن و کربن دی­‌اکسید در این­جا اتفاق می­‌افتد. هر فرد صدها میلیون آلوئول در ریه دارد. به مجموعه­‌ی آلوئول، نایژک و نایچه درخت نایچه‌­ای گفته می‌­شود.

شش هم دارای بافت ارتجاعی است که به آن اجازه می­‌دهد بدون تغییر شکل باد و خالی شود و با پوشش نازکی به نام پرده­ی جنب (Pleura) پوشیده شده است.

حفره یا قفسه­‌ی سینه محفظه­‌ی غیرقابل‌نفوذی است که از درخت نایچه‌­ای، شش‌­ها، قلب و سایر ساختارها محافظت می­‌کند. قسمت فوقانی و کناری قفسه‌­ی سینه از دنده و عضلات متصل به آن تشکیل شده و انتهای آن را ماهیچه­‌ی بزرگی به نام دیافراگم پوشانده است. دیواره­‌های سینه قفس محافظی به دور شش‌­ها و سایر قسمت‌­های قفسه­‌ی سینه تشکیل می­‌دهد.

سلول­‌های بدن برای زنده ماندن به اکسیژن نیاز دارند. سلول­‌ها با انجام وظیفه در بدن دی­ اکسید کربن تولید می­‌کنند. ریه و دستگاه تنفسی اکسیژن هوا را وارد بدن می‌­کند و هم‌زمان هنگام بازدم،  دی­‌اکسید کربن را از بدن خارج می­‌کند. با دم، دیافراگم به سمت پایین و شکم حرکت می‌­کند و عضلات دنده آن را به بالا و به سمت بیرون می‌­کشند. بدین‌­ترتیب، قفسه‌­ سینه بزرگ‌­تر می­‌شود و هوا را از دهان و بینی وارد ریه می­‌کند. هنگام بازدم، دیافراگم به سمت بالا حرکت می­‌کند و عضلات جداره­‌ سینه استراحت می‌­کنند. بدین­‌ترتیب، قفسه­‌ی سینه کوچک­‌تر می­‌شود و هوا را از طریق بینی و دهان از دستگاه تنفس بیرون می­‌دهد.

در هر چند ثانیه و با هر دم، هوا بخش زیادی از میلیون‌­ها آلوئول را پر می­‌کند. اکسیژن در فرایندی به نام پخش از طریق مویرگ‌­ها (رگ‌­های نازک خون)، که دیواره­‌ی آلوئول را پوشانده‌­اند، از آلوئول به خون می­‌رسد. اکسیژن به محض ورود به جریان خون، توسط هموگلوبین موجود در گلبول­‌های قرمز خون جذب می­‌شود. سپس این خون سرشار از اکسیژن به سمت قلب جریان پیدا می­‌کند که آن را از طریق شاهرگ به تمام بافت­‌های بدن پمپاژ می­‌کند.

اکسیژن در مویرگ­‌های بافت بدن، از هموگلوبین جدا می­‌شود و به درون سلول‌­ها حرکت می‌­کند.  دی­‌اکسید کربن که توسط سلول­‌ها تولید می­‌شود، از سلول­‌ها خارج و وارد مویرگ­‌ها می­‌شود. بعد بخش زیادی از آن در پلاسمای خون حل می­‌شود. سپس خون سرشار از دی­‌اکسید کربن از طریق سیاهرگ به قلب باز می‌گردد. این خون از قلب به شش­‌ها پمپاژ می­‌شود و ریه  دی­‌اکسید کربن را برای بازدم به آلوئول می­‌فرستد.

در اکثر موارد، ویروس باعث بروز سرفه می­‌شود و باید دوره­‌ی آن طی شود. گاهی این مدت تا دو هفته به‌­طول می­‌انجامد. پزشکان معمولا آنتی بیوتیک تجویز نمی‌کنند زیرا آنتی بیوتیک تنها درمورد باکتری کاربرد دارد.

هیچ راه سریعی برای خلاص شدن از شر سرفه وجود ندارد. معمولا بعد از این­که سیستم ایمنی مشکلی را که باعث بروز سرفه شده است شکست دهد، سرفه برطرف می­‌شود.

ساده و کم­‌هزینه­‌ترین راه تسکین سرفه استفاده از داروهای رایج و بدون نیاز به نسخه است. باید استراحت کنید و مایعات زیادی بنوشید.

اغلب نیازی به مصرف دارو برای درمان سرفه نیست مگر این­که سرفه آن­قدر شدید باشد که نتوانید بخوابید. شاید این داروها به توقف سرفه کمک کند ولی علت بروز آن را درمان نمی‌­کند. اگر از داروهای بدون نسخه استفاده می­‌کنید، با پزشک تماس بگیرید تا از دوز مناسب آن مطمئن شوید و بدانید خطری برایتان ندارد.

اگر علائم زیر را دارید، می توانید سریعا با یک پزشک مشاوره آنلاین فوری داشته باشید:

در نفس کشیدن مشکل دارید یا به­‌سختی نفس می­‌کشید

سریع­‌تر از حد معمول نفس می­‌کشید

لب، صورت یا زبان شما کبود یا تیره شده است

تب شدید (مخصوصا اگر سرفه می­‌کنید اما آبریزش یا گرفتگی بینی ندارید)

با هر تنفس صدای خروسک می­‌آید

خون بالا می­‌آورید

هنگام تنفس خرخر می­‌کنید (صدای تودماغی)

هنگام بازدم خس­‌خس می­‌کنید (مگر این­که پزشک از قبل به شما گفته باشد درصورت آسم چه­‌کار کنید)

آب بدنتان کم شده؛ ازجمله علائم آن می­‌توان به سرگیجه، خواب­‌آلودگی، خشکی یا چسبندگی دهان، گودی چشم، گریه­‌ی بدون اشک یا کم­‌ادراری اشاره کرد.

اگر مبتلا به آسم باشید، احتمالا از اسپری تنفسی یا قرص برای کنترل آسم استفاده می­‌کنید. هنگام عود علائم، باید از برنامه­‌ای که سر آن با پزشک خود به توافق رسیده­‌اید پیروی کنید. این برنامه براساس الگو و شدت آسم متغیر است اما معمولا ۴ الی ۵ بار در روز به استفاده از اسپری تنفسی نیاز دارید. اگر سرفه‌­های شدید دارید، بهتر است استفاده از اسپری پیشگیری‌کننده را بالا ببرید.

این افراد معمولا دچار دو نوع سرفه می­‌شوند. ممکن است در اثر سوزش و آسیب ریه به­‌خاطر مصرف سیگار یا در اثر سرماخوردگی، آنفلونزا یا برونشیت سرفه کنند. اگر این سرفه­‌ها بیشتر از سه هفته طول بکشد یا همراه با خون باشد، می­‌تواند علامت سرطان ریه باشد. فراموش نکنید ترک سیگار بسیار مهم است.

اما گاهی برای درمان سرفه لازم است به پزشک مراجعه کنیم. شناخت انواع مختلف سرفه به شما کمک می­‌کند بدانید چه زمان باید آن را در خانه درمان کرد و چه زمانی باید نزد پزشک رفت.

شایع‌­ترین انواع سرفه عبارت است از:

سرفه‌­ی خشک

سیاه­‌سرفه

سرفه همراه با خس‌­خس

سرفه­‌ی شبانه

سرفه در روز

سرفه همراه با تب

سرفه‌­های دائم

این سرفه به­‌صورت ناگهانی و اغلب اواسط شب شروع می­‌شود. این کودکان خرخر هم می­‌کنند که به تنفس پرسروصدا و دشوار هنگام دم گفته می­‌شود.

به عفونت راه هوا توسط یک باکتری به نام بوردتلا پرتوزیس، سیاه­‌سرفه (پرتوزیس) گفته می­‌شود. کودکان مبتلا به پرتوزیس پشت سر هم بدون مجال برای تنفس سرفه می­‌کنند. پس از پایان سرفه، یک نفس عمیق می­‌کشند که صدای خروسک می­‌دهد. ازجمله سایر علائم آن می­‌توان به آبریزش بینی، عطسه، سرفه­‌ خفیف و تب با درجه­‌ی پایین اشاره کرد.

ممکن است سیاه­‌سرفه در هر سنی رخ دهد اما در نوزادان زیر یک سال که واکسن پرتوزیس را نزده‌­اند شدیدتر است. این واکسن جزو واکسن سه‌گانه (دیفتری، کزاز، سیاه ­سرفه) است. پرتوزیس بسیار مسری است به­‌همین دلیل تمام کودکان باید در دو، چهار، ۶، ۱۵ ماهگی و ۴ تا ۶ سالگی واکسن پرتوزیس را بزنند.

اگر فرد هنگام بازدم خس­‌خس می‌کند (صدای صوت)، بدین معنی است که راه تحتانی ورود هوا ملتهب شده است. این شرایط درصورت آسم یا عفونت ویروسی برونشیت رخ می­‌دهد. اگر راه تحتانی ورود هوا توسط جسم خارجی مسدود شود نیز خس‌­خس به‌­وجود می­‌آید.

در بسیاری از موارد سرفه هنگام شب تشدید می­‌شود. زمانی که فرد سرما خورده است، مخاط بینی و سینوزیت از گلو تخلیه و باعث سرفه حین خواب می‌­شود. این موضوع تنها درصورتی دردسرساز است که سرفه مانع از خواب شود. آسم هم باعث عود سرفه در شب می­‌شود زیرا راه‌­های ورود هوا هنگام شب حساس و رنجورتر است.

هوای سرد یا فعالیت باعث تشدید سرفه در روز می­‌شود. حتما حواستان باشد چیزی در خانه – مانند خوشبوکننده­‌ی هوا، حیوان خانگی یا دود (به خصوص دود تنباکو)- باعث ایجاد سرفه در فرد نشود.

احتمالا فردی که سرفه می کند و تب خفیف و آبریزش بینی دارد سرما خورده است. اما سرفه به همراه تب ۳۹ درجه­‌ی سانتی­‌گراد یا بیشتر می‌­تواند در اثر سینه­‌پهلو باشد، به­‌خصوص اگر فرد ضعیف است و تندتند نفس می‌­کشد. در این صورت، فورا با پزشک تماس بگیرید.

معمولا سرفه در اثر سرماخوردگی ویروسی، به­‌خصوص اگر فرد پشت سر هم سرما بخورد، تا چند هفته باقی می­‌ماند. آسم، آلرژی یا عفونت مزمن در سینوزیت نیز باعث سرفه‌های طولانی و مداوم می­‌شود. اگر فرد پس از سه هفته هنوز هم سرفه می‌­کند، با پزشک تماس بگیرید.