💚ایران مطلب 💚 خانواده و زندگی💚زناشویی- آشپزی و تغذیه- کودکان و والدین- آرایش و زیبایی- روانشناسی- اسرار خانه داری- رازهای موفقیت- دنیای مد- دکوراسیون- هنر در خانه- روابط عاطفی

هیچکس گمان نمی‌کرد شیوع یک ویروس مشترک میان انسان و حیوان، از شهری کوچک به نام «ووهان» در «چین» بیش از یک سال جهان را در خاموشی و انزوا فرو ببرد، میلیون‌ها خانواده را داغدار کند و یا به نوعی آن ها را با پیامدهای روحی و روانی این بیماری درگیر کند. از دست دادن عزیزان، آمار بالای مبتلایان به بیماری کرونا، حمله ناگهانی این بیماری، درصد بالای شیوع و سادگی ابتلا به «کرونا»، آمار بالای بیکاری و از دست رفتن میلیون‌ها شغل علاوه‌ بر استرس و فشار روانی باعث مشکلات روانی خانواده‌های داغدار کرونا در این دوران تلخ شده است.

در این میان تراژدی تلخ‌تر برای خانواده‌هایی اتفاق می‌افتد که با ابتلای عزیزان و نزدیکان به این بیماری، داغدار شده‌اند. صرف‌‌نظر از حجم سنگین فشار روحی از دست دادن عزیزان و مشکلات سوگواری، داغ دیدن از این بیماری مشکلات روحی شدیدتری برای خانواده‌ها به‌همراه دارد که گاهی افراد حتی از صحبت کردن درباره آن خودداری کرده و این مشکلات در رفتار آن‌ها نمود پیدا می‌کند.

آگاهی از این مشکلات، نشانه‌های آن‌ها و چگونگی برخورد با این مشکلات یکی از راه‌های کمک به خانواده‌های داغدار از کرونا است.

همانطور که اشاره شد، علاوه بر فشار روحی از دست دادن عزیزان، علت مرگ به دلیل ابتلا به کرونا مشکلات روانی سنگین‌تری را برای خانواده‌های در پی دارد، و در این مطلب از وبلاگ «درمانکده» به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

شوک عاطفی، اولین مرحله ی از دست دادن عزیزان به دلیل ابتلا به کرونا است، چرا که هیچ کس فکر نمی‌کرد یک بیماری به سادگی سرماخوردگی باعث از دست رفتن عزیزش بشود. براساس مطالعات و تحقیقات انجام شده شوک عاطفی از دست دادن عزیزان به دلیل ابتلا به کرونا ۴ برابر سنگین‌تر از شوک عاطفی سوگواری‌های عادی است.

در این مرحله فرد با انکار و عدم باور قضیه سعی در کنترل احساسات خود و به ویژه خشمش خواهد داشت. ممکن است فردی اصلاً از موضوع صحبت نکرده یا حتی به دلیل مسائل اجتماعی مانند دوری دیگران از همراهی با آن‌ها یا سایر موارد، حتی دلیل فوت فرد را اعلام نکنند. این خود یکی از نشانه‌های شوک عاطفی و عدم پذیرش در خانواده‌های داغدیده از کرونا است.

اغلب افراد برای کنترل چنین وضعیتی نیاز به حمایت و پشتیبانی و مشاوره با افراد حرفه‌ای داشته تا بتوانند با شرایط حال حاضر کنار آمده و شوک خود را پیش از تبدیل شدن به یک بیماری روانی مانند افسردگی شدید مدیریت کنند.

چرا او؟ چرا پدر من؟ چرا کودک من؟ چرا اعضای خانواده‌ من؟ چرا دیگران به این بیماری مبتلا شده و نجات یافتند اما خانواده من نه؟ آیا من باعث مرگ پدرم شده‌ام؟

این دسته از افکار و مشابه آن‌ها از جمله احساسات و صحبت‌های درونی است که اغلب خانواده‌های داغ دیده از کرونا گرفتار آن می‌شوند. به تکرار مداوم این احساسات، «نشخوار فکری» گفته می‌شود که در صورت عدم کنترل می‌تواند به وسواس فکری و عملی تبدیل شده و باعث آزار و اذیت دیگران شود.

خانواده‌های داغدار از کرونا مدام با احساساتی از قبیل سرزنش کردن خود در عدم مراقبت کافی از فرد، اشتباه در مراقبت از خانواده (مانند عدم رعایت موارد بهداشتی و بیرون رفتن و شرکت در اجتماعات) و حتی این که خودشان عامل انتقال بیماری باشند، درگیر هستند. این افکار در صورت عدم کنترل، می‌تواند به افکاری چون خودکشی یا آسیب زدن به خود برای رهایی از این احساس گناه منجر شود.

این نشخوار فکری و تکرار مداوم حرف‌های درونی سرزنش آمیز با خود حتی می‌تواند نمود عملی پیدا کرده و فرد به «اختلال وسواس اجباری» مبتلا شود، در چنین حالتی وی برای محافظت از سایر اعضای خانواده‌اش به شدت نسبت به رعایت بهداشت سختگیر شده و تمام وقت در حال ضدعفونی کردن است. حتی ممکن است به سایر اعضای خانواده اجازه سوگواری یا فعالیت‌های روزمره را نداده و با شدیدتر کردن قرنطینه خانگی، شرایط را برای دیگر افراد خانواده سخت کند. این مورد بسیار بر ابتلای فرد و اعضای خانواده به افسردگی و بیماری‌های روانی موثر خواهد بود.

احتمال بالای ابتلا به بیماری کرونا با تماس با فرد آلوده و شیوع سریع این بیماری، شرایطی ایجاد کرده است که بیمارانی که به شدت با این بیماری درگیر هستند، روزهای پایانی خود را در قسمت‌های ویژه بیمارستان و قرنطینه کامل بگذرانند، و اعضای خانواده یا نزدیکان اجازه نزدیک شدن یا دیدار با او را ندارند، بنابراین زمانیکه عزیزی به این شکل فوت می‌شود، بار سنگین خداحافظی نکردن با او یا در آغوش نگرفتن کسی که دوستش دارند، برای آخرین بار یا حتی عدم امکان تماس با او، حجم فشار روانی این تراژدی را بیشتر خواهد کرد.

این موردی است که می‌تواند به افسردگی و احساس گناه و سرزنش درونی فرد دامن زده و باعث ایجاد افکار ناخوشایند مانند خودکشی در وی شود. قطعا کنار آمدن با مرگ ناگهانی از یک ویروس شبیه به سرماخوردگی در کمتر از ۱۴ روز، باورنکردنی است و این که کسی نتواند با عزیزش خداحافظی کند بسیار تلخ‌تر است، بنابراین اگر فردی را می‌شناسید که با این مشکل روبه‌رو شده است، سعی کنید با او همدردی کرده و در کنارش باشید و همراه با او مراحل مشاوره و درمان را طی کنید. حضور دوستان در چنین مواقعی بسیار می‌تواند به فرد داغ دیده کمک کند.

شاید این موضوع کمی نا به هنجار باشد، اما بهتر است در این مورد واقع بین بود. در اغلب خانواده‌های ایرانی مراسم خاکسپاری، مراسمی مهم و مذهبی بوده که در واقع ادای احترامی به شخص فوت شده است. همچنین امکان حضور سایرین در این مراسم پیش از شیوع این بیماری خود نقش مهمی در تسلی اعضای خانواده داشت، اما بیماری کرونا همه‌ چیز را تغییر داده است.

افرادی که به دلیل بیماری کرونا فوت می‌شوند، در واقع یک بمب ساعتی شیوع بیماری هستند که باید به‌صورت کاملا بهداشتی و در فضایی ایزوله خاکسپاری شوند، معمولا تنها اعضای درجه یک خانواده اجازه حضور در این مراسم را داشته و هیچ کس نمی‌تواند در کنار آن‌ها باشد. بنابراین می‌توان تصور کرد در جامعه ما چنین روش دفن عجیب و غریبی (بدون غسل و کفن)، خود بار احساسی سنگین‌تری به دوش اعضای خانواده داغدار از کرونا می‌افزاید که باعث ایجاد احساساتی مانند این که: پدرم لایق این خاکسپاری نبود؟ آیا در آن دنیا آرامش دارد؟ دیگران چه می‌گویند؟ و موارد مشابه در فرد می‌شود.

افسردگی عضو ثابت اتفاقات ناراحت کننده و به‌ خصوص موارد مربوط به مرگ و میر است، حال اگر این فوت به دلیل ابتلا به بیماری کرونا باشد، احتمال ابتلای اعضای خانواده به افسردگی بسیار بیشتر خواهد بود.

این افسردگی می‌تواند خود را در قالب پرخاشگری، حسادت به دیگران، خشم نسبت به سایرین، اعتراض، تغییر رفتار، کندی حرکتی، عدم تمایل به ارتباط با دیگران، انزوا و فرو رفتن در افکار و وسواس عملی نشان دهد.

بهتر است بیماری افسردگی را جدی گرفته و با تصور این که این مشکل با گذر زمان حل می‌شود، یا تنها حرکتی برای جلب نظر دیگران است با آن برخورد نکنید. جوانان و کودکان بیش از سایرین در معرض افسردگی در خانواده‌های داغ دیده هستن،د چرا که از گفتن احساسات خود طفره می روند، معمولا حاضر به حرف زدن نمی‌شوند و مدام دچار نشخوار فکری هستند. خاطره از دست رفتن عزیزان در این همه‌گیری می‌تواند افسردگی شدیدی را برای فرد به همراه داشته باشد که در صورت عدم درمان و رسیدگی به آن، ممکن است برای همیشه بر رفتار فرد تاثیر گذاشته و حتی در مواردی به خودکشی یا ابتلای عمدی به بیماری کرونا با تماس با افراد آلوده جهت آرامش خاطر خودشان منجر شود.

«اختلال اضطراب پس از سانحه» که به اختصار «PTSD» خوانده می‌شود، یکی از مشکلات روحی رایج در خانواده‌های داغدار از کروناست. اختلال اضطراب پس از سانحه، معمولا در ماه‌ها یا روزها بعد از وقوع تراژدی خود را نشان می‌دهد و با تکرار مداوم خاطرات تلخ باعث ایجاد احساس اضطراب، حمله عصبی و بسیار موارد دیگری می‌شود که فرد کنترلی بر آن ندارد.

این اختلال در زمان از دست دادن عزیزان به دلیل ابتلا به کرونا ممکن است به شیوه‌ای متفاوت خود را نشان دهد، شاید فرد در خلال این اضطراب نسبت به همه چیز وسواس گرفته، دچار انزوای اجتماعی و نشخوار فکری شود. حتی در مواردی ممکن است به حدی فشار روحی فرد را افزایش دهد، که باعث تشنج و سایر بیماری‌های روانی مانند «اختلال شخصیت دو قطبی» شود.

ترس از آینده، به‌ خصوص زمانی که سرپرست خانواده، به دلیل ابتلا به بیماری کرونا، جان خود را از دست می‌دهد، باعث افزایش فشار روحی و مشکلات روانی خانواده‌ها و اضطراب بسیار شدید در آن‌ها می‌شود. این که چطور از پس هزینه‌ها برآیند، چه آینده‌ای در انتظار خانواده است و چطور هزینه‌های زندگی را تامین کنند و بسیاری موارد دیگر، فشار روحی خانواده‌ها را دو چندان می‌کند.

در کنار فقدان عزیز از دست رفته، بی‌ثباتی در خانواده‌ها، عدم امنیت شغلی، نگرانی مالی و شرایط سخت اقتصادی و مشکلاتی که ممکن است در اجتماع برای آن‌ها پیش آید، همگی فشار روحی چند برابری رابه خانواده‌ها وارد می‌کند، که می‌تواند به افسردگی هرچه بیشتر اعضای خانواده و حتی بی ثباتی خانواده‌ها دامن بزند.

اگر فرد یا خانواده‌ای از نزدیکان‌تان را می‌شناسید که در این بیماری عزیزی را از دست داده است، می‌توانید با همراهی و همدلی با او به درمان مشکلات روحی وی کمک کنید، اما اگر فرد به شدت با مشکلات جدی رو‌به‌رو باشد، بهتر است از همان ابتدا برای حل مشکل از کمک یک مشاور یا روان درمانگر استفاده کنید.

علاوه‌ بر این شما می‌توانید به روش‌های مختلف به این دسته از افراد کمک کنید:

همراهی با آن‌ها و عدم اصرار به انجام چیزی

همدلی و همراهی به جای دلسوزی

شرکت با فرد در روش‌های گروه درمانی

معرفی مشاور و راهنمای مناسب

دور کردن فرد از شرایطی که در آن است مثلا با دیدن فیلم، خواندن کتاب یا حتی قدم زدن با وی

ممکن است بسیاری از خانواده‌های داغدار از کرونا، مشکلات روحی و روانی خود را پنهان کنند که در طولانی مدت عوارض جبران ناپذیری به دنبال خواهد داشت. مشکلات روحی خانواده‌هایی که عزیزان خود را به دلیل بیماری کرونا از دست می‌دهند، بسیار گسترده‌تر از این موارد بوده و در شرایطی نیاز به کمک حرفه‌ای دارد. برای جلوگیری از وقوع تراژدی دیگر، بهتر است در صورت مشاهده مشکلات گفته شده با مراجعه به‌ موقع به پزشک و مشورت با روان‌ درمانگر این مسائل را به خوبی کنترل کرد. هرگز از بیان کردن مشکلات روحی خود امتناع نکنید و گام به گام با روش‌های درمانی خود پیش بروید تا هرچه سریع‌تر از شرایطی که در آن قرار دارید و فشار روانی آزاد شوید. 

انتهـــــــــــــــــــــــــای پیــــــــــــــــــــــــــام